W tym artykule dowiesz się:

• Jakie składki ZUS powinieneś płacić jako przedsiębiorca?
• Ile wynoszą składki ZUS w 2024 roku?
• Czy wszystkie składki ZUS są obowiązkowe?
• Czy ich wysokość zależy od liczby dni w miesiącu?
• Czy mogę skorzystać z jakichś ulg ZUS?

Spis treści:

1. Schematy składek ZUS w 2024 roku;
2. Ulga na start – pierwsze 6 pełnych miesięcy;
3. Preferencyjne składki ZUS- 24 miesiące;
4. Mały ZUS plus;
5. Standardowe składki ZUS, czyli tzw. duży ZUS;
6. Ubezpieczenie Chorobowe;
7. Ubezpieczenie Chorobowe. Czy ubezpieczenie chorobowe jest obowiązkowe?
8. Ubezpieczenie Chorobowe. Ile wynosi ubezpieczenie chorobowe?
9. Ubezpieczenie Chorobowe. Co daje ubezpieczenie chorobowe?
10. Ubezpieczenie Chorobowe. Jak zgłosić się do ubezpieczenia chorobowego?
11. Składka zdrowotna. Zasady zapłaty i wysokość składki zdrowotnej;
12. Składka zdrowotna na skali podatkowej;
13. Składka zdrowotna przy podatku liniowym;
14. Składka zdrowotna na ryczałcie od przychodów;

Schematy składek ZUS w 2024 roku

Polscy przedsiębiorcy mają możliwość wyboru różnych schematów opłacania składek ZUS, zależnie od etapu, na którym znajduje się ich działalność gospodarcza. To, który schemat będzie dostępny, zależy m.in. od tego, czy:

• przedsiębiorca dopiero rozpoczyna działalność gospodarczą,
• wznawia działalność gospodarczą – a jeśli tak, to jak długo działalność była zawieszona,
• zakończył okres ulgi na start lub preferencyjnych składek,
• osiąga wysokie przychody i korzysta ze składek zależnych od przychodu,
• dochodzi do zbiegu tytułów ubezpieczeń,
• posiada status emeryta, itp.

Ulga na start – pierwsze 6 pełnych miesięcy

Przedsiębiorcy korzystający z ulgi na start nie są objęci standardowym obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. W tym przypadku płacą oni jedynie składkę zdrowotną. Przez okres sześciu miesięcy od podjęcia działalności gospodarczej przedsiębiorca jest zwolniony z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Ulga na start liczona jest w pełnych miesiącach kalendarzowych. Dlatego jeśli założysz działalność w połowie miesiąca, chociażby w drugim dniu miesiąca, masz dodatkowy pełen miesiąc korzystania z ulgi na start!

Z ulgi na start mogą korzystać przedsiębiorcy, którzy po raz pierwszy podejmują się prowadzenia działalności gospodarczej, lub osoby, które wznawiają działalność po co najmniej 60 miesiącach od jej ostatniego zawieszenia. Ulga ta jest dobrowolna, co oznacza, że przedsiębiorca, który zdecyduje się podlegać ubezpieczeniom społecznym, może z niej zrezygnować.

Co do zasady, po rezygnacji z ulgi na start nie ma możliwości ponownego przystąpienia do niej.

Preferencyjne składki ZUS- 24 miesiące

Nowi przedsiębiorcy oraz osoby, które zakończyły okres ulgi na start, mają możliwość skorzystania z dwuletniej ulgi w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne. W okresie 24 miesięcy przedsiębiorcy mogą opłacać składki obniżone do minimum 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Preferencje te dotyczą wyłącznie składek na ubezpieczenia społeczne, natomiast składkę zdrowotną opłaca się zawsze w pełnej wysokości, niezależnie od kodu tytułu ubezpieczenia.

Składki za lipiec – grudzień 2024 roku

Rodzaj ubezpieczenia:	Emerytalne	Rentowe	Wypadkowe	Chorobowe
Podstawa wymiaru	1290 zł
Wysokość składki w %	19,52%	8%	1,67%	2,45%
Kwota składki	251,81  zł	103,20 zł	21,54 zł	31,61 zł
Suma składek do zapłaty	408,16 zł
Suma składek do zapłaty jeśli nie korzystasz z dobrowolnego ​​​​​​​ubezpieczenia chorobowego	376,55 zł

Mały ZUS plus

Przedsiębiorcy, którzy w 2023 roku uzyskali przychód nieprzekraczający 120 000 zł, mogą od stycznia 2024 roku korzystać z ulgi Mały ZUS plus. Z ulgi tej mogą korzystać przedsiębiorcy, którzy w poprzednim roku prowadzili działalność przez co najmniej 60 dni, nie korzystali z ulgi na start ani preferencyjnych składek ZUS, nie świadczą pracy na rzecz byłego pracodawcy oraz nie korzystają z karty podatkowej i są zwolnieni z VAT na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT.

Zgłoszenia do składek od dochodu należało dokonać do końca stycznia 2024 roku, z wyjątkiem przypadków, w których kończy się okres dwuletniej ulgi (preferencyjny ZUS) lub wznowienia działalności. W takich przypadkach przedsiębiorca może przystąpić do składek od dochodu bezpośrednio po zakończeniu tych okresów i ma na to maksymalnie 7 dni od momentu powstania lub zmiany obowiązku ubezpieczeniowego.

Ulga obowiązuje maksymalnie przez 36 miesięcy. Po tym okresie przedsiębiorca musi przejść na standardowe składki ZUS. Możliwość ponownego skorzystania z ulgi zostaje nadana dopiero po upływie kolejnych dwóch lat.

W 2023 roku ustawą z dnia 26 maja 2023 r. o świadczeniu wspierającym ulga Mały ZUS Plus została wydłużona o dodatkowe 12 miesięcy. Oznacza to, że przedsiębiorcy, którzy w 2023 roku korzystali z tej ulgi, mogą korzystać z niej łącznie przez 48 miesięcy. Przedłużenie dotyczy jedynie tych przedsiębiorców, którzy w 2023 roku byli już objęci ulgą Mały ZUS Plus, natomiast ci, którzy utracili prawo do ulgi, nie mogą skorzystać z wydłużenia.

Standardowe składki ZUS, czyli tzw. duży ZUS

Po okresie wszystkich ulg. Podstawę wymiaru standardowych składek ZUS stanowi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Przedsiębiorcy korzystający z tego schematu opłacają składki na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne.

Składki za styczeń – grudzień 2024 roku

Rodzaj ubezpieczenia/funduszu:	Emerytalne	Rentowe	Wypadkowe	Chorobowe	FP i FS
Podstawa wymiaru	4694,40 zł
Wysokość składki w %	19,52%	8%	1,67%	2,45%	2,45%
Kwota składki	916,35 zł	375,55 zł	78,40 zł	115,01 zł	115,01 zł
Suma składek do zapłaty	1600,32 zł
Suma składek do zapłaty jeśli nie korzystasz z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego	1485,31 zł

Ubezpieczenie Chorobowe

Czy ubezpieczenie chorobowe jest obowiązkowe?

Nie. Ubezpieczenie chorobowe nie jest obowiązkowe. Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne.

Ile wynosi ubezpieczenie chorobowe?

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe stanowi podstawa składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Przy jej ustalaniu nie stosuje się ograniczenia do kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą stanowi zadeklarowana kwota, nie mniejsza jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Składka w nowej wysokości obowiązuje od trzeciego miesiąca po zakończeniu danego kwartału. Natomiast w przypadku przedsiębiorców w pierwszych 24 miesiącach od rozpoczęcia działalności gospodarczej, podstawą wymiaru jest zadeklarowana kwota, nie mniejsza niż 30% minimalnego wynagrodzenia.

Dla osób korzystających z preferencyjnych stawek ZUS płacących „Mały ZUS” – kładka ta wynosi 31,18 zł miesięcznie od stycznia do czerwca, a od lipca do grudnia 31,61 zł.

Dla osób płacących „Duży ZUS” – składka na ubezpieczenie chorobowe wynosi 115,01 zł miesięcznie.

Co daje ubezpieczenie chorobowe?

Ubezpieczenie chorobowe należy do grupy ubezpieczeń społecznych, z tym że jest jedynym, które można opłacać dobrowolnie. Ubezpieczenie to pozwala ubiegać się o prawo do zasiłków w przypadku niezdolności do pracy, co oznacza, że ZUS wypłaci określoną kwotę ubezpieczonemu w przypadku choroby. Ponadto, w czasie trwania tej niezdolności do pracy, ZUS zawiesi obowiązek płacenia składek społecznych przez płatnika.

Przedsiębiorca korzystający z ubezpieczenia chorobowego ma prawo do dwóch świadczeń:

• zasiłku chorobowego,
• zasiłku macierzyńskiego.

Jest jednak pewien haczyk — prawo do tych świadczeń przysługuje dopiero po 90 dniach opłacania składki. W sytuacji, gdy choroba nastąpi przed upływem tego okresu, przedsiębiorca, mimo że regularnie wpłaca składki na ZUS, nie otrzyma zasiłku chorobowego.

Jak zgłosić się do ubezpieczenia chorobowego?

Przedsiębiorca, który zdecyduje się przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, musi złożyć odpowiedni wniosek w ZUS. Wniosek ten składa się na formularzu ZUS ZUA, zaznaczając opcję dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego w bloku VIII, polach 05 i 06.

Przystąpienie do ubezpieczenia chorobowego następuje od daty wskazanej we wniosku, jednak nie wcześniej niż od dnia złożenia wniosku.

Warto podkreślić, że nie każdy przedsiębiorca może przystąpić do ubezpieczenia chorobowego. Prawo to mają jedynie osoby objęte obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym. Oznacza to, że jeśli przedsiębiorca pracuje również na etacie i otrzymuje co najmniej minimalne wynagrodzenie, a jego działalność nie podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu, to nie ma prawa do ubezpieczenia chorobowego.

Jak opłacać składki na ubezpieczenie chorobowe?

W przypadku ubezpieczenia chorobowego obowiązują ogólne zasady dotyczące opłacania składek do ZUS. Osoba prowadząca działalność gospodarczą, będąca osobą fizyczną opłacającą składki wyłącznie za siebie, musi uregulować składki za dany miesiąc najpóźniej do 20. dnia następnego miesiąca.

Jeżeli ten dzień wypada w sobotę lub inny dzień ustawowo wolny od pracy, termin wpłaty składki przesuwa się na pierwszy roboczy dzień po dniach wolnych.

Składki muszą być opłacane bezgotówkowo, za pomocą obciążenia rachunku bankowego. Mikroprzedsiębiorcy, zgodnie z ustawą Prawo przedsiębiorców, mogą również dokonywać płatności składek za pomocą przekazu pocztowego.

Termin zapłaty składek ZUS

Obecne terminy na opłacanie składek oraz wysyłanie deklaracji DRA do ZUS do 20. dnia miesiąca za miesiąc poprzedni – dla płatników, którzy opłacają składki wyłącznie za siebie, jak również dla przedsiębiorców i innych podmiotów bez osobowości prawnej, którzy zatrudniają innych ubezpieczonych (m.in. spółki cywilne, jawne, partnerskie, komandytowe, komandytowo-akcyjne oraz wspólnicy tych spółek, a także wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. oraz prostej spółki akcyjnej)..

ZUS co do zasady rozlicza płatników na podstawie daty zaksięgowania wpłaty na ich indywidualnych kontach. Jeśli składki są opłacane drogą elektroniczną, wpłata może zostać uznana za terminową, jeśli w nieprzekraczalnym terminie doszło do obciążenia rachunku bankowego płatnika.

Rozliczenie składek ZUS dla przedsiębiorcy

Przepisy określają minimalne składki ZUS, jakie przedsiębiorca musi opłacić w danym roku podatkowym. Podstawy wymiaru minimalnych składek są następujące:

• Preferencyjny ZUS – podstawa wynosi 30% minimalnego wynagrodzenia,
• Mały ZUS plus – podstawa zależy od dochodu i jest ustalana według przepisów,
• Duży ZUS – podstawa wynosi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Składki opłaca się co miesiąc w tej samej wysokości, bez względu na liczbę dni kalendarzowych w miesiącu. Ich zmiana może nastąpić tylko wtedy, gdy zmieniają się parametry określające podstawę wymiaru składek (zwykle na przełomie roku) lub gdy przedsiębiorca zawiesza działalność, wznawia ją, przebywa na zasiłku lub rozpoczyna zatrudnienie na umowę o pracę.

Przedsiębiorca ma możliwość ustalenia wyższej podstawy naliczania składek, jednak z pewnymi ograniczeniami, na przykład przy składkach dobrowolnych chorobowych podstawa wymiaru nie może przekroczyć 250% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego – w 2024 roku jest to kwota 19 560 zł.

Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie może w danym roku przekroczyć 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej. Po przekroczeniu tej kwoty składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie są odprowadzane.

Składka zdrowotna. Zasady zapłaty i wysokość składki zdrowotnej

W przypadku składki zdrowotnej, jej wysokość zależy od formy opodatkowania:

1. Składka zdrowotna na skali podatkowej

Przy opodatkowaniu według skali podstawą jest dochód, a składka wynosi 9% (nie mniej niż 314,10 zł w styczniu 2024 r., a od lutego 2024 r. do stycznia 2025 r. – nie mniej niż 381,78 zł),

2. Składka zdrowotna przy podatku liniowym

• Przy podatku liniowym podstawą jest dochód, a składka wynosi 4,9% (nie mniej niż powyższe kwoty),

3. Składka zdrowotna na ryczałcie od przychodów

Przy ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych składka wynosi 9%, a podstawa zależy od przychodu w 2024 roku:

• do 60 000 zł – podstawa wynosi 60% przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale ubiegłego roku (tj. 4 660,71 zł), a składka wynosi 419,46 zł,
• od 60 001 zł do 300 000 zł – podstawa wynosi 100% przeciętnego wynagrodzenia (tj. 7 767,85 zł), a składka wynosi 699,11 zł,
• powyżej 300 000 zł – podstawa wynosi 180% przeciętnego wynagrodzenia (tj. 13 982,13 zł), a składka wynosi 1 258,39 zł,

Pamiętaj! Przy ryczałcie od przychodów. Jeśli w roku kalendarzowym przekroczyłeś któryś z powyższych progów dochodowych czyli 60.000 zł lub 300.000 zł, będziesz musiał dopłacić różnicę za każdy z miesięcy prowadzenia działalności do 20 maja 2025 roku.

Co istotne, składka zdrowotna jest niepodzielna i musi być opłacana w stałej wysokości miesięcznej, bez względu na liczbę dni prowadzenia działalności gospodarczej lub przebywanie na zwolnieniu lekarskim.