Prowadząc własną działalność gospodarczą, często zastanawiamy się, czy warto kupić samochód na firmę (JDG) oraz jakie będą tego konsekwencje podatkowe. Dla przedsiębiorców opodatkowanych ryczałtem temat jest szczególnie istotny – zarówno sposób odliczenia VAT przy zakupie, jak i rozliczenie przy sprzedaży czy wycofaniu pojazdu mogą znacząco wpłynąć na ostateczny koszt inwestycji.

1. Odliczenie VAT przy zakupie samochodu

50% prawa do odliczenia VAT przysługuje, gdy samochód osobowy służy zarówno celom firmowym, jak i prywatnym. W praktyce oznacza to, że połowa VAT z faktury wchodzi w koszty, a druga połowa pozostaje nieodliczona.
100% odliczenia VAT jest możliwe, jeżeli auto jest wykorzystywane wyłącznie w działalności („bez prawa do używania prywatnego”) i spełnione zostaną trzy warunki:
1. zgłoszenie pojazdu na formularzu VAT-26,
2. wprowadzenie regulaminu użytkowania służbowego,
3. prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu do celów VAT.

Uwaga dla ryczałtowców: jeśli nie jesteś czynnym podatnikiem VAT, nie możesz odliczyć podatku przy zakupie. Rozważ rejestrację jako czynny płatnik VAT, jeśli planujesz zakup samochodu.

2. Rozliczenie sprzedaży samochodu – VAT należny. Korekta powiększająca prawo do odliczenia.

Sprzedaż samochodu w działalności jest czynnością opodatkowaną VAT (stawka 23%), jeżeli przy zakupie przysługiwało Ci prawo do jakiegokolwiek odliczenia (50% lub 100%). W takim wypadku przy sprzedaży musisz również dokonać korekty VAT proporcjonalnie do niewykorzystanego okresu korekty. Korekta jest na plus, czyli dodatkowo odzyskujesz podatek naliczony.

Przykład korekty VAT powiększającej prawo do odliczenia przy sprzedaży:

Kupiłeś samochód za 61 500 zł brutto. VAT na fakturze zakupu wyniósł 11 500 zł.
Odliczyłeś 50% VAT przy zakupie, czyli 5 750 zł.
Okres korekty VAT trwa 60 miesięcy (5 lat). Sprzedajesz auto po 21 miesiącach → pozostało 39 miesięcy korekty.
Miesięczna kwota korekty = 5 750 zł ÷ 60 = 95,83 zł
Dodatkowy VAT do zwrotu (korekty) = 95,83 zł × 39 = 3 737,37 zł

Po odprowadzeniu tej korekty VAT przy sprzedaży należy wystawić fakturę sprzedaży samochodu z VAT 23% (liczonego od ceny netto).

3.Wycofanie samochodu z działalności. Korekta VAT naliczonego

Możesz też zdecydować się o wycofaniu samochodu z działalności i przeznaczeniu go w całości na tyle prywatne wtedy może wystąpić korekta podatku naliczonego VAT.

Gdy samochód zostaje usunięty z majątku firmy (np. przekazany na cele prywatne) przed zakończeniem okresu korekty, musisz skorygować odliczony VAT:

Przy wartości początkowej do 15 000 zł – korektę wykonuje się, jeśli wycofasz auto w ciągu 12 miesięcy od oddania do używania
Przy wartości powyżej 15 000 zł – okres korekty trwa 60 miesięcy (5 lat) od miesiąca przekazania do używania; wycofanie w tym czasie wymaga proporcjonalnej korekty

Przykład obliczenia (wartość samochodu >15 000 zł):

Kupiłeś samochód za 61.500 zł. VAT na FV zakupu to było 11 Odliczyć 50% VAT przy zakupie czyli = 5 750 zł.
Okres korekty = 60 mies.; wycofanie po 21 mies. → pozostało 39 mies.
Miesięczna stawka korekty = 5 750 zł / 60 = 95,83 zł
Kwota korekty = 95,83 zł × 39 = 3 737,37 zł

Czyli przy wycofaniu samochodu na cele prywatne musisz “zwrócić” 3 737,37 zł.

4. Podatek dochodowy – ryczałt, przy sprzedaży i wycofaniu – ryczałt 3%

Przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych przy sprzedaży samochodu naliczają 3% zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodu ze sprzedaży pojazdu

4. odliczenie 50% VAT od zakupu samochodu nie zawsze takie korzystne.

Dla przedsiębiorców opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych zakup samochodu na firmę wiąże się z istotnym ryzykiem. Ponieważ nie mogą oni zaliczyć wydatku ani amortyzować go w kosztach podatkowych, odliczenie VAT rozłożone na kilka lat (wraz z koniecznością korekty przy wycofaniu auta) lub obowiązek naliczenia VAT i 3 % ryczałtu przy sprzedaży często okazuje się nieopłacalny. W praktyce znacznie prostsze i bezpieczniejsze może być korzystanie z auta prywatnego lub rozważenie rejestracji jako czynny podatnik VAT tylko wtedy, gdy planuje się intensywne wykorzystanie pojazdu w działalności.

5. Odliczenie VAT od wydatków eksploatacyjnych prywatnego samochodu

Nawet jeśli nie wprowadziłeś samochodu do majątku firmowego i nie odliczyłeś VAT przy zakupie (auto pozostaje majątkiem prywatnym), przepisy VAT dają Ci prawo do 50% odliczenia VAT od wszelkich wydatków związanych z eksploatacją pojazdu używanego w działalności gospodarczej. W praktyce oznacza to, że możesz odzyskać połowę VAT z faktur za:

paliwo,
usługi serwisowe i naprawy,
ubezpieczenia,
inne usługi i części związane z samochodem.

Dzięki temu, bez formalności związanych z wprowadzeniem auta do firmy (VAT-26, kilometrówka, prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu) oraz bez groźby długoterminowych korekt VAT czy obowiązków przy wycofaniu, uzyskujesz ponad połowę korzyści obliczeniowych z tytułu bieżących kosztów eksploatacji pojazdu

W świetle powyższego warto rozważyć pozostawienie samochodu jako majątku prywatnego – pozwala to elastycznie korzystać z połowy odliczenia VAT na wszystkie koszty użytkowania auta, bez skomplikowanych formalności i ryzyka nieopłacalnych korekt w przyszłości.