Świadczenia ZUS „Aktywny Rodzic” – dla kogo i na jakich zasadach?

Czy świadczenia z programu Aktywny Rodzic przysługują obywatelom Ukrainy?

Tak, przysługuje, jeśli mają kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy” lub też tzw. Blue card. czyli (Niebieską Karta UE), zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji.

Dla osób ze statusem UKR przysługuje świadczenie „Aktywnie w żłobku”. Dla osób ze statusem UKR nie przysługują świadczenia „Aktywni rodzice w pracy”, ani „aktywnie w domu”

Czy świadczenia z programu Aktywny Rodzic przysługują obywatelom Białorusi i innym obcokrajowcom ?

Tak, przysługują, jeśli mają kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy” lub też tzw. Blue card. czyli (Niebieską Karta UE), zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji.

Od kiedy nowe świadczenia w programie „Aktywny Rodzic”?

Nowe Świadczenia w Programie „Aktywny Rodzic” od Października 2024

Program „Aktywny Rodzic” w 2024 roku skupia się na wspieraniu rodzin w wychowaniu dzieci i aktywnym uczestnictwie w ich edukacji. Program ten wprowadza trzy nowe świadczenia dla rodziców:

1. świadczenie :aktywnie w domu”
2. świadczenie :aktywnie w żłobku”
3. świadczenie :aktywni rodzice w pracy”

Rodzic będzie mógł wybrać jedno z trzech dostępnych świadczeń, z tym zastrzeżeniem, że w danym miesiącu na to samo dziecko może być wypłacone tylko jedno świadczenie. Dodatkowo, rodzic ma możliwość wielokrotnej zmiany formy wsparcia, tj. może zrezygnować z jednego świadczenia i przejść na inne. Należy jednak pamiętać, że w każdym miesiącu rodzic może otrzymywać jedynie jedno wybrane świadczenie na dane dziecko.

Aktywnie w domu

Świadczenie „Aktywnie w domu” zastąpi Rodzinny Kapitał Opiekuńczy. Jest to najprostsze z nowych świadczeń, które przysługuje na każde dziecko (w tym pierwsze w rodzinie) w wieku od 12. do 35. miesięcy. Kluczową zaletą tego świadczenia jest brak wymogu aktywności zawodowej oraz uczestnictwa dziecka w zajęciach placówkowych. Miesięczna kwota wynosi 500 zł na dziecko.  Świadczenie przyznawane będzie przez 24 miesiące dla rodziców, którzy zrezygnowali z korzystania z dwóch pozostałych świadczeń.

Aktywnie w żłobku

„Aktywnie w żłobku” to świadczenie, które zastąpi dotychczasowe dofinansowanie żłobkowe. Warunki przyznawania pozostają zbliżone do obecnych, ale kwota wsparcia wzrasta. Rodzice mogą liczyć na maksymalnie 1500 zł miesięcznie (1900 zł dla dzieci niepełnosprawnych). Środki będą wpływały bezpośrednio na konto placówki, pokrywając koszty pobytu dziecka w instytucji opieki.

W przypadku tego świadczenia nie obowiązują limity wiekowe, z wyjątkiem zapisu dotyczącego, że świadczenie będzie przysługiwało na dziecko, które uczęszcza do żłobka nie dłużej niż do ukończenia roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 3. rok życia. Dzieci mogą być zapisane do żłobka od 20. tygodnia życia, natomiast do klubu dziecięcego po ukończeniu 12. miesiąca życia. Również w tym przypadku nie ma wymogu aktywności zawodowej rodziców.

Świadczenie Aktywnie w żłobku będzie przysługiwało na cały okres pobytu dziecka w instytucji opieki.

Aktywni rodzice w pracy

Świadczenie „Aktywni rodzice w pracy”, znane także jako „babciowe”, wprowadza warunek aktywności zawodowej dla obojga rodziców. W ustawie szczegółowo zdefiniowano pojęcie aktywności zawodowej, uwzględniając różne formyzatrudnienia, takie jak etat, umowy cywilno-prawne, działalność gospodarcza czy służba mundurowa.

Świadczenie przyznawane będzie przez 24 miesiące dla dzieci w wieku od 12. do 35. miesięcy. Wysokość wsparcia wynosi 1500 zł miesięcznie na dziecko, a w przypadku dzieci niepełnosprawnych – 1900 zł. Warto zaznaczyć, że to świadczenie nie będzie przysługiwało, jeśli dziecko korzysta z opieki w żłobku, klubie dziecięcym lub przedszkolu, nawet jeśli rodzice są aktywni zawodowo.

Wymogi dotyczące aktywności zawodowej

Aby uzyskać świadczenie „Aktywni rodzice w pracy”, rodzice muszą spełnić określone wymogi dotyczące poziomu składek na ubezpieczenie społeczne. Łącznie muszą mieć podstawę składek na poziomie co najmniej 100% pensji minimalnej ( od 01.07.2024r do 31.12.2024r. jest to 4 300 zł brutto), przy czym żadne z nich nie może mieć podstawy niższej niż:

1.  50% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym okresie, na który jest ustalane prawo do świadczenia „aktywni rodzice w pracy”;
2. 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym okresie, na który jest ustalane prawo do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” –                               w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.

Natomiast osoby samotnie wychowujące dzieci nie muszą wykazywać aktywności zawodowej drugiego rodzica, ale ich własna podstawa składek musi wynosić co najmniej 100% pensji minimalnej.

„AKTYWNY RODZIC”

	AKTYWNIE W DOMU	AKTYWNIE W ŻŁOBKU	AKTYWNI RODZICE W PRACY
Wysokość świadczenia	500 zł / m-c	1 500 zł / m-c	1 500 zł / m-c
		1 900 zł / m-c  w przypadku dziecka z niepełnosprawnością
Przysługuje na każde dziecko w rodzinie	TAK	TAK	TAK
Wymóg aktywności zawodowej rodziców	NIE	NIE	TAK
Dziecko uczęszcza do instytucji opieki	TAK/NIE	TAK	NIE
Kryterium wieku  od 1 do 3 roku życia	TAK	NIE	TAK
Rodzice ze statusem UKR	NIE	TAK	NIE
Rodzice z kartą pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy” lub blue card	TAK	TAK	TAK

Składanie Wniosków w Programie „Aktywny Rodzic” – Kluczowe Informacje

Od 1 października 2024 roku rodzice będą mogli składać wnioski o świadczenia w ramach programu „Aktywny Rodzic”. Wniosek musi złożyć rodzic dziecka i istnieje kilka wygodnych metod, które umożliwią to zadanie. Można to zrobić poprzez bankowość elektroniczną, Platformę Usług Elektronicznych ZUS (PUE ZUS) lub portal Empatia. Ważne jest, aby rodzic wskazał konkretną instytucję, do której uczęszcza dziecko, w przypadku ubiegania się o świadczenie „Aktywnie w żłobku”.

Prosty Proces Wnioskowania

Rodzice nie będą zobowiązani do dostarczania dodatkowych dokumentów, takich jak umowy o pracę, umowy z placówkami czy zaświadczenia. Wystarczy odpowiednio wypełnić wniosek, a wszystkie potrzebne dane będą weryfikowane przez ZUS. To znaczące ułatwienie, które ma na celu uproszczenie procesu ubiegania się o świadczenia.

Natomiast przygotowanie niezbędnych dokumentów podczas składania wniosku będzie dotyczyć cudzoziemców, którzy na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, przebywają na terytorium Polski i zamieszkują razem z dziećmi. W takim przypadku należy przygotować i załączyć kartę pobytu.

Od kiedy wypłaty? I jakie terminy?

Wypłata wybranego świadczenia będzie dokonywana przez ZUS na rachunek bankowy wskazany we wniosku. ZUS na rozpatrzenie wniosku będzie miał dwa miesiące. Pierwsze wypłaty mogą nastąpić już w 4 kwartale 2024 roku.

Rodzice, którzy złożą wniosek w ciągu dwóch miesięcy od daty przyjęcia dziecka do żłobka, klubu dziecięcego lub pod opiekę dziennego opiekuna, będą mieli prawo do świadczenia „Aktywnie w żłobku” od dnia, w którym dziecko rozpoczęło uczęszczanie do tej instytucji.

Aby zapewnić ciągłość świadczeń, wprowadzono dodatkowe rozwiązanie. Rodzice, którzy złożą wniosek w ciągu trzech miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, tj. od 1 października 2024 roku, będą mieli prawo do świadczenia od tej samej daty.

PODSUMOWANIE:

Świadczenia w Programie „Aktywny Rodzic” – Równoległe Wsparcie dla Rodzin

Program „Aktywny rodzic” to system wsparcia dla rodziców dzieci do lat 3. Świadczenia oferowane w ramach programu „Aktywny Rodzic” nie będą miały wpływu na inne formy wsparcia, które mogą pobierać rodzice. Oznacza to, że rodziny mają możliwość jednoczesnego korzystania z programu „Aktywny Rodzic” oraz innych świadczeń, takich jak program Rodzina 800+.

Dodatkowo przyznanie jednego z trzech możliwych świadczeń w ramach programu „Aktywny rodzic” nie jest uzależnione od kryterium dochodowego rodziców. Jedynie w przypadku skorzystania z wariantu „Aktywni rodzice w pracy” będzie weryfikowany fakt                     i wymiar aktywności zawodowej rodziców.

Wsparcie dla Rodziców Prowadzących Działalność Gospodarczą

Program „Aktywny Rodzic” jest również dostępny dla rodziców prowadzących własną działalność gospodarczą, pod warunkiem spełnienia określonych kryteriów. Działalność nie może być zawieszona, a łączna podstawa składek na ubezpieczenie społeczne dla obojga rodziców musi wynosić co najmniej 100% minimalnego wynagrodzenia.

Istnieją jednak wyjątki, w sytuacjach, gdy rodzice korzystają z ulg lub preferencji podatkowych, takich jak ulga na start, co może wpłynąć na ich sytuację finansową.

Zwolnienie z podatku PIT

Świadczenie „Aktywny rodzic” jest zwolnione z podatku PIT.

Dzięki elastyczności programu „Aktywny Rodzic”, rodziny mogą korzystać z różnych form wsparcia, co przyczynia się do stabilizacji ich sytuacji materialnej. Umożliwienie rodzicom prowadzenia działalności gospodarczej w ramach tego programu daje dodatkowe możliwości, a spełnienie określonych warunków sprawia, że wsparcie jest dostępne dla jeszcze szerszej grupy rodzin.